آیت الله ناصری :
اساس و پایه دینداري مردم، سه رقم است.
1️⃣این دینی که من دارم، گاهي تقلیدی است؛ يعني پدر يا پدربزرگم میگفت: «خدا یکی است، پیغمبری داريم و امامی داريم»؛ من هم همينها را میگويم. این، یک مرتبه از پایههای دین است.
2️⃣گاهي هست که پایههای دین من از روی استدلال، برهان و فکر است و من پایههای دینم را اينطور درست کردهام.
3️⃣گاهي هم پایههای دینم را با عمل درست کردهام؛ لذا یقینی است. عین الیقین يا حق الیقین است.
یعنی بعد از اینکه با فکر و استدلال اول دین را باور کردم بعد عمل و تجربه کردم و به یقین رسیدم.
در دو قسم اولی آنجایی که پایههای دینم را از راه تقلید یا دلیل و برهان درست كرده باشم، آن اعتقاد، قابل زوال است. عقيدهاي که تقلیدی است، اگر یک شکی برايش پيش بیاید، در آن ميماند و رها میکند. آن كسي هم که دينداريش با دلیل و برهان باشد، اگر كسي دربارة اعتقاداتش تشکیکی بكند، باز ممكن است بماند. به قول آن شاعر:
?پای استدلالیان چوبین بود
?پاي چوبين سخت بي تمكين بود
اما مراتب ایمانیاي که به وسيله عمل درست پایه ریزی بشود، مثل این است که براي او کشف حجب شده و دیگر هیچ قابل زوال نیست.
این علم، عین الیقین يا حق الیقین است