«يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»(بقره،21) “اى مردم! پروردگار خود را پرستش كنيد آن‌کس كه شما، و كسانى را كه پيش از شما بودند آفريد، تا پرهيزكار شويد”
برداشت
1️⃣- خطاب آیه «عموم مردم»[يا أَيُّهَا النَّاسُ] است بدون دسته‌بندی «مومن» و «کافر» بنابراین «پیام آیه» بین‌المللی است. و شما می‌توانی با این زبان با همه دنیا صحبت کنی، یعنی «زبان فطرت» و پیام آیه، برای بشریت با همان «دارای های عقلی» و «کشش‌های فطری»، به شرطی که دست‌نخورده باقی‌مانده باشند، قابل‌فهم و پذیرش است.
2️⃣- پیام آیه«دستور به پرستش» است. «اوج لذت انسان» این است، به کسی برسد که بتواند به او بگوید«می‌پرستمت». آدم‌ها علاقه دارند کسی را بپرستند. «پرستش»، چیزی است فراتر از «برایت می‌میرم»، «دوستت دارم» و «عاشقت هستم».
3️⃣- دو ویژگی مهم که موجب می‌شود کسی سزاوار پرستش شود. این است که او باید کسی باشد که تو و همگان را ساخته‌وپرداخته است. [الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ] ما سازنده داریم. آدم‌ها علاقه به سازنده را در علاقه به مادر تجربه می‌کنند.
دومین ویژگی این است که او کسی باشد که رب تو است [رَبَّكُمُ] یعنی صاحبت که می‌تواند تمام امور زندگی از اقتصاد، تا سیاست و تعلیم و تربیتِ تو را تدبیر کند. بنابراین چه کسی سزاوارتر به پرستش سراغ دارید از کسی که «صاحب» و «سازنده» توست؟! حس خوب صاحب داشتن، آرامش‌بخش است. حس کنی، تمام مشکلات توسط کسی طراحی‌شده است، که خیر تو را می‌خواهد. و آن مربی تو است. مثل موانعی که در دومیدانی وسط زمین می‌گذارند. نه آن‌قدر بلند است که نشود عبور کرد نه آن‌قدر کوتاه که بدون زحمت از روی آن پرید. و همه این موانع برای این است که تو قوی شوی و به قهرمانی برسی. مشکلات زندگی چیزی شبیه موانع دومیدانی برای قهرمانی تو، توسط مربی طراحی‌شده است.
5️⃣- «پرستش»، علاوه بر لذتی که در ذات خودش دارد، مهم‌ترین اثرش، «تقواست». [اعْبُدُوا رَبَّكُمُ … لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ] «تقوا» یعنی قدرت خویشتن‌داری و خود نگه‌داری.[«الْوِقَايَةُ: حفظُ الشيءِ ممّا يؤذيه و يضرّه»
(مفردات الفاظ قرآن،ج5،ص138 ) ] که سرچشمه همه قدرت‌ها در انسان است. پس پرستش، درنهایت، انسان را قوی و قدرتمند می‌کند. قوی و قدرتمند شدی، بیشترین لذت را خواهی برد. لذتی که یک‌ذره‌اش را هم شهوت‌رانان و لذت پرستان عالم، نخواهند برد و ناکام از چشیدن و تجربه چنین لذتی از دنیا خواهند رفت و حسرتش را خواهند خورد.
6️⃣- اما چرا فرمود: «شاید در اثر پرستش، به تقوا برسید»[ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ] این «ابهام در رسیدن به نتایج پرستش»، برای این است که بنده نه «مغرور» و نه «مأیوس» شود. همیشه در «بیم» و «امید» پرستش کنی. هیچ‌کسی خودش در حاشیه امنیت نبیند، آغاز بسیاری از خرابی‌های انسان، در «غرور» و «یاس» خوابیده است. تا به خاطر خوبی‌هایت مغرور شدی، تا به خاطر بدی‌هایت مأیوس شدی، بدان داری فاسد می‌شوی! خودت هم خبر نداری و چقدر انسان زود فاسد می‌شود.[«إِنَّهُ لَيَؤُسٌ كَفُورٌ»(هود،9)] مثل گوشتی که چندساعتی در هوای باز قرار بگیرد، بوی خرابی آن بلند می‌شود. انسانی که مدتی در غرور خوب بودن یا یاس از بد بودن بماند به‌سرعت فاسد می‌شود. خداوند به داود فرمود ای داود به گنه کاران بشارت بده و خوبان را بترسان! ای داود گنه کاران را بشارت بده که من توبه آنان را می پذیرم و از گناهاشان می گذرم و می بخشمشان و خوبان را بترسان که مبادا! مغرور به اعمالشان شوند که اگر بنده ای را بخواهم حسابی به حسابش برسم هیچ بنده ای نیست مگر آنکه بدبخت و هلاک می شود.
«قَالَ اللَّهُ- عَزَّ وَ جَلَّ- لِدَاوُدَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: يَا دَاوُدُ، بَشِّرِ الْمُذْنِبِينَ، وَ أَنْذِرِ الصِّدِّيقِينَ، قَالَ: كَيْفَ أُبَشِّرُ الْمُذْنِبِينَ وَ أُنْذِرُ الصِّدِّيقِينَ؟ قَالَ: يَا دَاوُدُ، بَشِّرِ الْمُذْنِبِينَ أَنِّي أَقْبَلُ التَّوْبَةَ، وَ أَعْفُو عَنِ الذَّنْبِ، وَ أَنْذِرِ الصِّدِّيقِينَ أَلَّا يُعْجَبُوا بِأَعْمَالِهِمْ؛ فَإِنَّهُ لَيْسَ عَبْد أَنْصِبُهُ لِلْحِسَابِ إِلَّا هَلَك»
کافی، ج3، ص765
