شيطان هر كسي را با تكاثر، در رشته خاص او فريب مي‏دهد. اگر كوثر نصيب انسان شد، به تكاثر تن در نمي‏دهد و افراد كمي داراي اين مقام هستند.
اگر بار خار است خود كشته‏اي وگر پرنيان است خود رشته‏اي[1]
انسان شب و روز كار مي‏كند؛ يا مشغول آبياري درخت پر خار و تيغ‏دار است، يا ريستن پارچه‏هاي پرنياني و ابريشمي.
اگر بعد از مرگ رنج مي‏برد، براي آن است كه عمري زحمت كشيده و درخت خار را آبياري كرده است. بد زباني، بد دهاني، بد قلمي، آزردن اين و آن، همه خار است. گناه و ظلمي كه مي‏كند مانند آبي است كه پاي درختهاي پر خار خود ريخته است. وقتي به حقيقت پي مي‏برد كه تمام خارهاي اين درخت عليه او بكار گرفته مي‏شود.
وقتي او را در قبر مي‏گذارند، گويا وي را روي تشك پر از خار و تيغ نهاده‏اند. اگر از اين پهلو به آن پهلو بغلطد آرامشي ندارد؛ زيرا در تمام مدت عمر تلاش كرده خار پرورش دهد و بروياند.

چه آسايد به هر پهلو بغلتد هر كو كز خار سازد او نهالين
ولي نرم‏رفتاري و احسان انسان نسبت به مسلمين، در عين حال كه (اشدّاء علي الكفار) است، (رحماء بينهم)[2] بودن، چون پرنيان بافتن است.

امام رضا (سلام‏الله‌عليه) عرض مي‏كند: «خدايا ستايش توراست اگر اطاعتت كنم و هيچ حجتي ندارم اگر تو را معصيت كنم، هر احسان و كار خيري كه به من رسيده در اثر لطف و احسان و بركت تو است؛ نه خودم در رسيدن به آن كار خير سهمي داشته‏ام و نه ديگران. و هيچ عذري ندارم اگر بد كنم»[3]
بنابراين، بايد ديد آيا گرفتار تكاثريم يا از كوثري، كه باطن اين عالم است چشيده‏ايم؟

[1] ـ مثنوي مولوي، دفتر سوم.
[2] ـ سوره فتح، آيه 29. حكمت عباداتصفحه 59
[3] ـ … سمعته يقول فى سجوده: «لك الحمد إن أطعتك، ولا حجة لى إن عصيتك، ولا صنع لى ولا لغيرى فى إحسانك، ولا عذر لى إن أسأت، ما أصابنى من حسنة فمنك يا كريم… (بحارالانوار، ج 49، ص 117)

حضرت آيت الله جوادی آملی مدظله العالی
حکمت عبادات ص 58